Cultuur op canvas

Interview met Lieven Vandenhaute uit de standaard van 6-12-07 over kunst en cultuur op canvas. Beperkt maar misschien informatief en terug te brengen naar de discussie of televisie kunst kan zijn (staat een klein stukje van in het interview)

Een moeilijke dochter met weinig decolleté

Lieven Vandenhaute. pdw
© Pol De Wilde
Canvas viert zijn tiende verjaardag. Heeft het 'verdiepende' net van de VRT zijn ambitie waargemaakt? De Standaard vraagt het aan vijf creatieve geesten die de voorbije jaren hun stempel op Canvas hebben gedrukt. Vandaag: Lieven Vandenhaute.
VAN ONZE REDACTEUR



In de pioniersjaren van Canvas werd resoluut komaf gemaakt met de artistieke avant-garde op het scherm. Toch was er nog heel wat ruimte voor cultuur, met een talkshow (Leuven centraal), een magazine (L!nk), een podiumreeks (Plankenkoorts) en kunstdocumentaires. Maar altijd weer werden de programma's in vraag gesteld, afgevoerd en al dan niet vervangen. De journalist en cultuurminnaar Lieven Vandenhaute kan erover meepraten. Ook zijn Republica was geen lang leven beschoren.

Is cultuur het lelijke eendje van Canvas?

'Ze is in elk geval de moeilijke dochter, die moeilijk van straat geraakt. Veel decolleté zit er niet aan. Maar moeilijke dochters met weinig decolleté kunnen mits het nodige zelfvertrouwen alsnog een goede beurt maken op de catwalk. En ik vermoed dat dit toch stilaan aan het gebeuren is. Bijvoorbeeld met het programma van Luc Janssen.'

Waarom is cultuur een moeilijke dochter geworden?

'Er is sowieso een spanning tussen kunst en massamedia. Ik ben ervan overtuigd dat kunst per definitie niet te definiëren, meerlagig en meerduidig is. Ik zeg niet dat kunst de facto ingewikkeld is, maar er is altijd een factor die je niet begrijpt. Het is juist omdat je niet goed kunt uitleggen waarom Gerard Reve je tot in je diepste vezels raakt, omdat je nooit helemaal kunt uitleggen wat hem tot die unieke figuur maakt, dat hij blijft intrigeren. Je bent er nooit klaar mee. En televisie leeft bij de gratie van directe, simpele communicatie.'

Moet Canvas dan nog pogingen ondernemen?

'Juist daarom. Omdat ik voel dat het toch kan. En omdat er buitenlandse voorbeelden zijn, zoals de BBC-reeks Simon Schama's power of art, die nu door Canvas wordt uitgezonden. Deze reeks doet recht aan Rothko en slaagt er tegelijk in om er mooie televisie van te maken. Maar je moet wel altijd beseffen dat je winkeldochter nooit miss België zal worden. En die fout heeft men bij Canvas lange tijd gemaakt. Er bestaat geen toverformule om met kunst de massa te bereiken.'

Een illusie die door Aimé Van Hecke in leven werd gehouden?

'Ik heb nooit met Aimé Van Hecke gepraat. Ik weet dus niet hoe hij daarover dacht. Maar ik weet wel dat ook bij de schrijvende pers de resultaten van die programma's heel vaak werden afgetoetst aan die veronderstelling, lees de kijkcijfers. Aimé Van Hecke stond dus niet alleen. Waarmee ik zeker niet wil pleiten voor hermetische programma's voor een handjevol professoren. Maar als je een echt boekenprogramma maakt dat de literaire actualiteit volgt, dan moet je niet verwachten dat je daarmee het grote publiek zal beroeren.'

'Republica haalde in de late uurtjes evenveel kijkers als de programma's die op hetzelfde uur werden uitgezonden op andere dagen. Maar die programma's stonden nooit ter discussie. Het was ook de tijd dat er volop sprake was van een digitaal cultuurkanaal. Voor programma's als Republica hadden we volgens de toenmalige VRT-top net dat derde kanaal nodig. Dat was toen het discours.'

'Regine Clauwaert heeft altijd geprobeerd de meubelen te redden. Zij heeft tot haar laatste snik gevochten om kunst en cultuur een plaats te geven op Canvas. Ook Republica is er dankzij haar gekomen. Het programma was wat het was: een eigenzinnige keuze uit de culturele agenda. Maar wij schuwden inderdaad Richard Powers niet. Als er een groot schrijver naar Vlaanderen komt, dan kan hij niet meer terecht op de Vlaamse televisie. En dat blijft voor mij een leemte.'

Hoort de culturele actualiteit niet thuis in de nieuwsprogramma's?

'Het weze gezegd, de nieuwsdienst covert dat nu op een fenomenale manier. Dat is wat men het “eerste spoor, noemt. En dat is volgens mij ook het beste spoor. Van zodra je de culturele vlag zwaait, verlies je driekwart van je kijkers. Maar als je in een algemeen programma een cultureel item sluist, lopen de kijkers blijkbaar niet weg. Dat is het mirakel van het eerste spoor. Maar een cultuurmagazine is noodzakelijk, zoniet blijven een heleboel culturele actualiteit buiten het interesseveld van de Vlaamse televisie.'

Wat mist u nog op Canvas?

'De Amerikanen hebben de jongste jaren enorm veel jong, cinefiel, spannend drama gemaakt. Six feet under bijvoorbeeld, of The West Wing. Die series heb ik op Canvas gemist.'